Sanayi Üretimi Üzerine Değerlendirme
Türkiye’nin sanayi üretimi, Haziran ayında aylık bazda %2,1 ve yıllık bazda %4,7 oranında daralma gösterdi. Bu durum, önceki ay ile karşılaştırıldığında belirgin bir düşüşü ortaya koymaktadır. Mayıs ayında yıllık %1,8 daralma kaydedilirken, Haziran 2023’te %1,0 artış yaşanmıştı. Arındırılmamış verilerde ise yıllık bazda %8,4’lük bir düşüş yaşandı. Bu veriler, sanayi üretiminin tarihsel ortalamanın altında bir seyir izlediğini göstermektedir.
Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış Sanayi Üretimi Endeksi, özellikle enerji hariç ana sanayi gruplarında düşüş yaşandığını ortaya koymaktadır. En belirgin daralma, %5,4 ile dayanıklı tüketim mallarında gerçekleşmiştir. 2. çeyrek verileri incelendiğinde, enerji hariç ana sanayi gruplarının tamamında bir önceki çeyreğe göre daralma gözlemlenmiştir. Çeyrek dönem bazında en hızlı düşüş ise %6,3 ile Sermaye Malları ve %4,4 ile Ara Malları gruplarında kaydedilmiştir.
Teknoloji Düzeyinin Etkisi
Sanayi üretiminde teknoloji düzeyinin etkisi de dikkat çekmektedir. Aylık bazda yalnızca yüksek teknoloji grubunda bir artış kaydedilirken, düşük teknoloji grubunda %4,5 gibi önemli bir düşüş yaşanmıştır. Çeyrek dönem bazında ise tüm teknoloji gruplarında gerileme kaydedilirken, en sert düşüş %22,9 ile Yüksek Teknolojide olmuştur. Bu durum, sanayi üretiminin teknolojiye dayalı bir dönüşüm sürecinde olduğunu göstermektedir.
İmalat Sektöründe Daralma
İmalat sektörü, 2. çeyrek verilerine göre daralma göstermiştir. Aylık bazda Madencilik ve Taşocakçılığı ile Elektrik, Gaz, İklimlendirme Üretimi/Dağıtımı sektörlerinde artış yaşanırken, imalat sanayi son 4 ayda 3. defa daralma kaydetmiştir. İmalat sektörü altında yer alan 24 alt sektörden yalnızca 7’si aylık artış göstermiştir. Bu alt sektörler arasında en yüksek artışı %5,2 ile kok kömürü ve rafine edilmiş petrol ürünleri imalatı, %2,1 ile makine ve ekipmanların kurulumu ve onarımı, %1,7 ile tütün ürünleri imalatı gerçekleştirmiştir.
Diğer yandan, en sert düşüşler ise %9,9 ile ağaç ve mantar ürünleri, %7,3 ile kâğıt ürünleri ve %6,7 ile deri ürünleri imalatında yaşanmıştır. 2. çeyrek döneminde yalnızca Elektrik, Gaz, İklimlendirme Üretimi/Dağıtımı sektörü artış kaydederken; İmalat Sektörü %4,3 daralmıştır. Bu çeyrek dönem bazında yalnızca Makine-Ekipman Kurulum/Onarımı ile Kayıtlı Medyanın Basımı sektörlerinde artış gözlemlenmiştir.
Sanayi Üretiminin Ekonomik Büyümeye Etkisi
Sanayi üretiminin 2. çeyrek büyümesine katkısı olumsuz olmuştur. 2. çeyrek verileri, sanayi üretiminin önceki çeyreğe göre %3,9 ve geçen yılın aynı dönemine göre %1,8 daraldığını göstermektedir. Arındırılmamış verilerde de yıllık bazda %2,9 oranında daralma yaşanmıştır. Bu durum, sanayi üretiminin ekonomik büyümeye katkısının olumsuz olacağını ortaya koymaktadır.
Öte yandan, yurtiçi talebin ivme kaybetmesine rağmen belirli bir canlılık gösterdiği gözlemlenmektedir. Hizmet-perakende/ticaret sektörü öncülüğünde 2. çeyrek döneminde yıllık ekonomik büyümenin pozitif seviyelerde kalmaya devam edeceği değerlendirilmektedir. Ancak, iktisadi faaliyetin 3. çeyrek döneminde ivme kaybetmesi beklenmektedir. Yüksek turizm sezonunun etkisiyle bu dönemde de büyümenin pozitif seviyelerde kalabileceği öngörülmektedir. En belirgin yavaşlamanın ise 4. çeyrek döneminde yaşanacağı öngörülmektedir.
2024 Yılı Ekonomik Büyüme Tahmini
Bu genel görünüm altında, 2024 yılı ekonomik büyüme tahmini %3,5 seviyesinde korunmaktadır. Resmi büyüme tahmini ise %4,0 olarak belirlenmiştir. Gelecek sanayi üretimi verisinin 10 Eylül’de açıklanacağı belirtilmektedir. Ekonomik göstergelerin izlenmesi, piyasa dinamikleri ve sanayi üretiminin gelecekteki seyrinin değerlendirilmesi açısından büyük önem taşımaktadır.
