Türkiye’de Uluslararası Doğrudan Yatırımlar: 2024 İlk Yarı Raporu
Uluslararası Yatırımcılar Derneği (YASED), Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) 13 Ağustos 2024 tarihinde yayımladığı Ödemeler Dengesi İstatistiklerinden yola çıkarak hazırladığı “Rakamlarla Uluslararası Doğrudan Yatırımlar Bülteni”ni paylaştı. Bu bülten, Türkiye’deki uluslararası doğrudan yatırımların 2024 yılının ilk altı ayında nasıl bir seyir izlediğini detaylı bir şekilde ortaya koymaktadır.
2024 yılının ilk yarısında Türkiye’ye 4 milyar 692 milyon dolarlık uluslararası doğrudan yatırım (UDY) girişi gerçekleşmiştir. Bu rakam, 2023 yılının aynı dönemine göre %5’lik bir düşüş göstermektedir. Söz konusu dönemde çekilen UDY, aynı zamanda cari açığın %28’ine karşılık gelmektedir. Bu durum, Türkiye’nin ekonomik dengeleri açısından önemli bir gösterge oluşturmaktadır.
2002 yılından itibaren Türkiye’ye gelen uluslararası doğrudan yatırımların toplam değeri ise 268 milyar doları aşmış durumdadır. Bu, Türkiye’nin yatırımcılar için önemli bir cazibe merkezi olmaya devam ettiğini göstermektedir. Ancak, 2024 yılının ilk altı ayında gerçekleşen UDY girişinin 4 milyar 692 milyon dolar olarak hesaplanması, bazı endişeleri de beraberinde getirmiştir.
Yatırım Bileşenleri ve Sektörel Dağılım
2024 yılının ilk altı ayında gerçekleşen yatırım girişlerinin 2 milyar 846 milyon doları, doğrudan yatırım sermayesi şeklinde kaydedilmiştir. Yılın ilk yarısında yabancı uyruklulara gayrimenkul satışı yoluyla gelen 1 milyar 535 milyon dolarlık yatırım, UDY’nin önemli bir parçasını oluşturmaktadır. Ayrıca, 754 milyon dolarlık borçlanma araçları yoluyla gelen yatırımlar da dikkate değerdir.
Yılın ilk yarısında, yatırım tasfiyelerinin 443 milyon dolar değerindeki etkisiyle toplam UDY girişi 4 milyar 692 milyon dolara ulaşmıştır. Bu durum, yatırımcıların Türkiye’deki ekonomik koşullara dair bazı belirsizlikler yaşadığı anlamına gelebilir.
Sektörel Yatırım Girişleri
2024’ün ilk altı ayında, toplam yatırım sermayesi girişleri 2 milyar 846 milyon dolar olmuştur. Yatırım girişi açısından “toptan ve perakende ticaret” sektörü %23’lük pay ile en fazla yatırımı çeken sektör olmuştur. Bu durum, Türkiye’nin ticaret alanındaki gelişiminin ve büyüme potansiyelinin bir göstergesidir.
Finans faaliyetleri, bu dönemde gerçekleşen yatırım sermayesi girişlerinin %12’sini çekmiştir. Sektöre yapılan 346 milyon dolarlık yatırımın 274 milyon dolarlık kısmı, bankacılık ve sigortacılık haricindeki diğer finansal hizmet faaliyetlerine yönelmiştir. Bu, finans sektöründeki çeşitliliğin ve yatırımcıların farklı alanlara yönelme isteğinin bir yansımasıdır.
Diğer sektörler arasında en fazla yatırım alan alanlar ise şu şekilde sıralanmıştır:
- Ulaştırma ve depolama: %11
- Bilgisayarların, elektrik-elektronik ve optik ürünlerin imalatı: %9
- Madencilik ve taş ocakçılığı: %6
Ülke Bazında Yatırımcılar
2002-2023 dönemi itibarıyla Türkiye’ye yapılan yatırımların tarihsel olarak %59’unu gerçekleştiren Avrupa Birliği (AB-27) ülkeleri, 2024 yılının ilk altı ayında %51’lik bir paya sahip olmuştur. Bu durum, AB ülkelerinin Türkiye’deki yatırım ortamına olan güvenlerini sürdürdüklerini göstermektedir.
AB üyesi olmayan Avrupa ülkeleri ise aynı dönemde %21’lik bir pay alarak, Türkiye’yi yatırım açısından önemli bir pazar olarak değerlendirmeye devam etmektedir. 2024 yılının ilk altı ayında ülkeler özelinde yapılan yatırımlar ise aşağıdaki gibidir:
| Ülke | Yatırım Payı (%) |
|---|---|
| Hollanda | %20 |
| Amerika Birleşik Devletleri (ABD) | %13 |
| Almanya | %10 |
| İrlanda | %9 |
| Norveç | %8 |
| Birleşik Krallık | %8 |
Sonuç olarak, Türkiye, uluslararası doğrudan yatırımlar açısından önemli bir pazar olmaya devam etmektedir. Ancak, yatırımcıların dikkat etmesi gereken bazı ekonomik ve politik belirsizlikler bulunmakta; bu nedenle, Türkiye’nin yatırımcılar için sunduğu fırsatların yanı sıra risklerin de değerlendirilmesi gerekmektedir. Türkiye’nin uluslararası doğrudan yatırımlar alanındaki performansını iyileştirmek ve sürdürülebilir bir büyüme sağlamak için stratejik adımlar atılması önem taşımaktadır.
