Kısa Vadeli Dış Borç Stoku Analizi (Haziran 2023)
Haziran 2023 sonu itibarıyla, Türkiye’nin kısa vadeli dış borç stoku, 2023 yıl sonuna göre %2,5 oranında bir artış göstererek 180,5 milyar ABD doları seviyesine ulaştı. Bu dönemde, vadesine 1 yıl veya daha az kalan dış borç stoku ise 236,6 milyar dolara yükseldi.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) tarafından yayımlanan verilere göre, bankalar kaynaklı kısa vadeli dış borç stoku, %10,2 artışla 75,4 milyar ABD doları olarak belirlendi. Diğer sektörlerin kısa vadeli dış borç stoku ise %1,6 oranında bir azalma ile 60,4 milyar ABD doları düzeyine geriledi.
Açıklamada yer alan bilgilere göre, bankaların yurt dışından kullandıkları kısa vadeli krediler, 2023 yıl sonuna göre %38,7 oranında artarak 17,5 milyar ABD doları seviyesine ulaşmıştır. Banka hariç yurt dışı yerleşiklerin döviz tevdiat hesapları %5,8 oranında azalarak 18,8 milyar ABD doları, yurt dışı yerleşik bankaların mevduatları ise %4,9 oranında bir düşüşle 19,7 milyar ABD doları olarak kaydedilmiştir.
Ayrıca, yurt dışı yerleşiklerin Türk Lirası (TL) cinsinden mevduatları, geçen yıl sonuna göre %28,2 oranında artış göstererek 19,4 milyar ABD doları seviyesine ulaşmıştır. Diğer sektörler altında yer alan ithalat borçları ise 2023 yıl sonuna göre %1,9 oranında azalarak 53,2 milyar ABD doları olarak belirlenmiştir.
Borçlu bazında analiz yapıldığında, kamu sektörünün kısa vadeli borçları, tamamı kamu bankalarından oluşmakta olup %11,1 oranında artarak 38,3 milyar ABD doları seviyesine ulaşmıştır. Özel sektörün kısa vadeli dış borcu ise %2,3 oranında artarak 97,5 milyar ABD doları olmuştur.
Alacaklı bazında incelendiğinde, özel alacaklılar altında yer alan parasal kuruluşlara olan kısa vadeli borçlar, yıl sonuna göre %3,4 oranında artış göstererek 99,3 milyar ABD doları olurken, parasal olmayan kuruluşlara olan borçlar %2,4 oranında azalarak 76,7 milyar ABD doları düzeyinde gerçekleşmiştir. 2023 yıl sonunda 1,2 milyar ABD doları olan kısa vadeli tahvil ihraçları, 2024 Haziran sonu itibarıyla 4,4 milyar ABD doları olarak kaydedilmiştir. Aynı dönemde resmi alacaklılara olan kısa vadeli borçlar ise 165 milyon ABD doları olarak gerçekleşmiştir.
2024 Haziran sonu itibarıyla, kısa vadeli dış borç stokunun döviz kompozisyonu şu şekildedir:
- ABD Doları: %49,5
- Euro: %21,5
- Türk Lirası: %13,4
- Diğer döviz cinsleri: %15,6
2024 Haziran sonu itibarıyla, orijinal vadesine bakılmaksızın vadesine 1 yıl veya daha az kalmış dış borç verisi kullanılarak hesaplanan kalan vadeye göre kısa vadeli dış borç stoku, 236,6 milyar ABD doları düzeyinde gerçekleşmiştir. Bu stokun 20,9 milyar ABD dolarlık kısmı, Türkiye’de yerleşik bankaların ve özel sektörün yurt dışı şubeleri ile iştiraklere olan borçlarından oluşmaktadır.
Borçlu bazında değerlendirildiğinde, toplam stok içinde kamu sektörünün payı %23,0, Merkez Bankası’nın payı %18,9 ve özel sektörün payı %58,1 olarak gözlemlenmiştir.
