Türkiye Ayakkabı ve Giyim Sektörlerinde Yaşanan Zorluklar ve Çözüm Önerileri
Birleşmiş Markalar Derneği (BMD) Başkanı Sinan Öncel, Türkiye Ayakkabı Sanayicileri Derneği (TASD) Başkanı Berke İçten ve Türkiye Giyim Sanayicileri Derneği (TGSD) Başkanı Ramazan Kaya, Türk sanayisinin karşılaştığı zorluklara dair kapsamlı bir toplantı gerçekleştirdi. Bu toplantıda, sanayide yaşanan dar boğaz ile ilgili önemli çözüm önerileri üzerinde duruldu. Sektör liderleri, asgari ücretin bölgesel olarak belirlenmesi, düşük faizli kredi sağlanması, döviz kurlarının kontrol altına alınması, ithalatta korumanın kaldırılması ve Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) yüklerinin azaltılması gibi taleplerde bulundular.
Üretim ve Satış Verilerinin Analizi
Sinan Öncel, dernek bünyesinde yapılan aylık anketlerin sonuçlarını paylaşarak, sektördeki satışların belirgin bir düşüş yaşadığını vurguladı. Temmuz ayında markaların %66’sının satışlarının Haziran ayına göre gerilediğini ifade eden Öncel, bu durumun ciro ile ilgili de olumsuz etkiler yarattığını belirtti. Cirosunun daraldığını ifade eden markaların oranı %35 olarak kaydedildi. Yıllık bazda incelemeler yapıldığında, markaların %58’inin adet satışlarının düştüğü görülüyor. Bu durum, sektörün genel sağlık durumu hakkında endişe verici sinyaller veriyor.
Kira ve Maliyet Artışları
Öncel, kira ve ortak alan giderlerinin sektör için önemli maliyet kalemleri olduğunu belirterek, son bir yıl içinde kiraların dolar bazında %32,11 oranında arttığını vurguladı. Ayrıca, fahiş kira artış talepleri ve ham madde ithalatında uygulanan yüksek vergilerin sektörü olumsuz etkilediğini ifade etti. Bu artışların, enflasyonla mücadele çabalarını da zorlaştırdığına dikkat çekti. Öte yandan, turist satış oranının %10’dan %4’e gerilediğini belirterek, bu durumun sektördeki genel talep daralmasını daha da belirgin hale getirdiğini söyledi.
Ayakkabı Sektöründeki Durum
TASD Başkanı Berke İçten, ayakkabı endüstrisinin son iki yılda açık verir pozisyonuna geçtiğini ifade etti. Maliyet artışlarıyla birlikte sektörün yurt dışında pazar kaybettiğini ve ithalatın patladığını belirtti. 2023’ü 1 milyar 270 milyon dolarlık ihracat ve 1 milyar 400 milyon dolarlık ithalatla kapatmayı beklediklerini açıkladı. Dış ticaretteki bozulmanın hızlandığını belirten İçten, ilk yarıda ihracatın adet bazında %20,3, değer olarak ise %13,8 oranında gerilediğini ifade etti. İthalatın ise 817 milyon dolara yükseldiğini, bu durumun cari açığı artırdığını ve sektördeki rekabetin azaldığını vurguladı.
Rekabet ve Maliyet Analizi
İçten, bir çift spor ayakkabı için kullanılan malzemelerin maliyetini ele alarak, Türkiye ile Çin arasındaki fiyat farkının 3,9 dolar olduğunu belirtti. Türkiye’deki ayakkabı sektörünün yıllık 70-80 milyon dolarlık ham madde ve yan sanayi ithalatı olduğunu ifade eden İçten, ithalat vergilerinin artırılmasının sektöre zarar vereceğini, bu nedenle bu taleplere katılmadıklarını vurguladı. Yan sanayiye getirilecek ek vergilerin, bitmiş ürün fiyatını artırmaktan başka bir işe yaramayacağını belirtti. Eğer bu yüksek vergiler makul düzeylere inerse, bitmiş ürün maliyetinde en az %25’lik bir düşüş sağlanabileceğine dikkat çekti.
Mali Yükümlülükler ve Çözüm Önerileri
TGSD Başkanı Ramazan Kaya, salgın sonrası getirilen mali yükümlülüklerin sektörde olumsuz sonuçlar doğurduğunu belirtti. Bu toplantıda farkındalığı artırmak ve hükümete vermek istedikleri mesajları aktardıklarını ifade etti. Diğer sektörlerle benzer sorunlar yaşadıklarını belirten Kaya, en büyük sıkıntılarının maliyet artışları ve bunlarla birlikte yaşadıkları finansal problemler olduğunu söyledi.
- Çözüm Önerileri:
- Kamu bankaları ve merkez bankası ile yaşadıkları sıkıntıları paylaştılar.
- Özellikle KGF fonlarının daha fazla devreye girmesini ve kamu bankalarının emek yoğun sektörlere daha fazla destek sunmasını talep ettiler.
- Faiz oranlarının yüksekliği ve sermaye sıkıntıları nedeniyle zorluklar yaşadıklarını ifade ettiler.
Kaya, ihracattaki gerilemeye dikkat çekerek, ilk altı ayda ciro bazında %10.5, adet bazında %15 ve kilogram birim fiyatında %3 gerileme yaşandığını açıkladı. Ancak son dört ayda gelen taleplerle bir toparlanma öngörüsünde bulunduklarını belirtti. Yine de geçen yıla kıyasla ciro bazında %9 civarında kayıplarla karşılaşacaklarını düşündüklerini ifade etti. Talepte erimenin devam etmesini beklediklerini ve bu konuda esnek ve sürdürülebilir çalışmalarla değer artırarak yollarını çizeceklerini belirtti. Kaya, “Belki bir iki adım geri çekilerek güçleneceğiz ama gelecek dönemler için daha güçlü bir şekilde üretim yapmaya devam edeceğiz” dedi.
