SADAT ve Libya İddiaları: BM Raporları Üzerine Analiz
Sözcü gazetesi yazarı Sayg Öztürk, SADAT’ın Libya’daki faaliyetlerine dair Birleşmiş Milletler (BM) tarafından hazırlanan raporun ayrıntılarını kaleme aldı. Bu raporda, SADAT’ın ambargoyu delerek 5 bin Suriyeli muhalifi Libya’da eğittiği ve silah transferinde bulunduğu iddiaları yer alıyor. Bu durum, Türkiye’nin uluslararası arenada karşılaştığı ciddi bir sorun olarak öne çıkıyor. SADAT yönetimi ise bu iddiaları her seferinde yalanlayarak, Libya’da herhangi bir faaliyetlerinin olmadığını savunuyor.
SADAT Nedir?
SADAT, Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın eski başdanışmanlarından Adnan Tanrıverdi tarafından 2012 yılında kurulan bir savunma danışmanlık şirketidir. Bu şirket, 28 Şubat süreci sonrası ordudan atılan subaylar tarafından oluşturulan Adaleti Savunanlar Derneği (ASDER) ve onun devamı niteliğindeki Adaleti Savunanlar Stratejik Araştırmalar Merkezi Derneği (ASSAM) üzerinden kökenlenmektedir. SADAT, özellikle Suriye ve Libya’daki silahlı muhalefete destek vermesiyle tanınmaktadır.
Libya’da Muammer Kaddafi’nin devrilmesinin ardından, SADAT’ın bu ülkede etkili bir rol oynayıp oynamadığına dair tartışmalar sürmektedir. CHP’nin eski Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, SADAT’ın “paralel bir yapı” olduğunu ve seçim güvenliğini tehdit edebileceğini belirterek, bu durumu eleştirmiştir. Kılıçdaroğlu, Mayıs 2022’de SADAT’ın kapısına giderek, bu iddialarla ilgili soru sormuştur.
BM Raporlarının İçeriği
Sayg Öztürk, BM Güvenlik Konseyi’nin 2011 yılında aldığı 1970 sayılı karar ile Libya’ya silah, mühimmat ve askeri destek verilmesinin yasaklandığını hatırlatıyor. Bu bağlamda, BM’nin 2019 ve 2021 yıllarına ait raporlarında Türkiye’nin Libya’ya silah gönderdiği iddiaları öne çıkıyor. Özellikle, 2019 yılına ait raporda yer alan Esperanza isimli geminin 5 bin tabanca taşıdığı, Amazon isimli geminin ise Kirpi taktik araçları gönderdiği belirtiliyor.
SADAT’ın Libya’ya Götürdüğü Savaşçılar
2021 yılına ait 548 sayfalık raporda, Türkiye’nin yanında Mısır, Ürdün ve Birleşik Arap Emirlikleri’nin de Libya’ya silah gönderdiği ifade ediliyor. Bu raporda, SADAT’ın yaklaşık 5 bin Suriyeli muhalifi Libya’ya götürerek onlara eğitim desteği verdiği vurgulanıyor. BM uzmanları, bu durumun 1970 sayılı kararın ihlali anlamına geldiğini belirtiyor.
Melih Tanrıverdi’nin Yanıtı
Melih Tanrıverdi, SADAT’ın yönetim kurulu başkanı olarak bu iddiaları kesin bir dille reddetmektedir. Tanrıverdi, BM raporuna yanıt verirken, “Libya’da böyle bir faaliyetimiz yoktur” demekte ve bu konudaki suçlamaların dayanağının zayıf olduğunu savunmaktadır. Ayrıca, eğer ciddi bir kanaate varılmış olsaydı, BM’nin doğrudan yaptırım uygulayabileceğini belirtmektedir.
Türkiye’nin Sağladığı Destek ve BM’nin Değerlendirmesi
BM’nin 2023 tarihli raporunda, Türkiye’nin sağladığı desteğin güvenlik ve silahsızlandırma amacı taşımadığı ifade edilmektedir. Bu durum, Türkiye’nin uluslararası alanda karşılaştığı hukuki sorunları artırabilir. Özellikle, bu raporlar Uluslararası Ceza Mahkemesi gibi uluslararası mercilerde kanıt olarak kullanılabileceği için Türkiye’nin olumsuz sonuçlarla karşılaşma riski bulunmaktadır.
BM’nin Türkiye’ye Yönelik İhlal İddiaları
BM uzmanlar paneli, Türkiye’ye yönelik ihlal iddialarını şu şekilde sıralamaktadır:
- Avrasya Denizcilik Şirketi tarafından işletilen “Çirkin” isimli geminin yasaklı askeri materyali Libya’ya götürmesi.
- ASELSAN Koral Elektronik Muharebe Sisteminin 23 Ekim 2019 tarihinde Libya’ya gönderilmesi.
- 6 MİM-23 ve Korkut Hava Savunma Sistemlerinin 17 Ocak 2020 tarihinde Libya’ya taşınması.
- Roketsan UMTAS Anti-tank Savunma Sistemlerinin 27 Ocak 2020 tarihinde Libya’ya götürülmesi.
- FNSS ACV-15 muharebe aracının ve Fırtına toplarının 21 Mart 2020 tarihinde Libya’ya taşınması.
- TAI Anka SİHA’larının 19 Nisan 2020 tarihinde Libya’ya gönderilmesi.
- STM Kargu-2 Mühimmatının 27 Mayıs 2020 tarihinde Libya’ya taşınması.
- Roketsan T-122 Sakarya ÇNRA’nın 18 Temmuz 2020 tarihinde Libya’ya götürülmesi.
- 120 mm Havanların 9 Ekim 2020 tarihinde Libya’ya götürülmesi.
Bu iddialar, Türkiye’nin uluslararası ilişkilerinde, özellikle de BM ile olan bağlantılarında sıkıntılara yol açabilir. SADAT’ın faaliyetleri ve BM raporlarının ortaya koyduğu durum, Türkiye’nin dış politikası açısından önemli bir gündem maddesi olmaya devam etmektedir.
