Avrasya Tüneli ve Garantili Geçiş Ödemeleri
Son bir yılda Türkiye’de enflasyonu düşürme çabaları kapsamında kamu harcamalarında tasarruf ön plana çıkarken, köprü ve otoyollarda AKP’ye yakın şirketlere yapılan garantili geçiş ödemeleri dikkat çekici bir tartışma konusu haline geldi. Bu bağlamda en çok eleştirilen projelerden biri de Avrasya Tüneli oldu. 2016 yılında hizmete açılan bu tünel, geçiş garantisinde hedeflerini tutturamayarak kamu kaynaklarının israfı hakkında pek çok tartışmaya yol açtı.
Avrasya Tüneli’nde Geçiş Garantisi
Avrasya Tüneli, günlük 70 bin araç geçişi garantisi ile işletmeye alındı. Ancak geçen 7 yıl 8 aylık süre zarfında bu hedefe ulaşmak mümkün olmadı. Tünelden toplamda 141 milyon araç geçti, bu da tahmin edilenin oldukça altında bir rakam. CHP İzmir Milletvekili Mahir Polat, bu süre içinde garanti edilen 192 milyon araç sayısına ulaşılamadığını belirtti. Geçmeyen 51 milyon araç için Hazine’nin yaptığı ödemeler, kamunun kaynaklarının nasıl kullanıldığını sorgulatan bir durum ortaya koyuyor.
Kamunun Kaynakları ve Hazine Ödemeleri
Geçmeyen araçların yarattığı fark, Hazine tarafından işletmeci firmaya yapılan ödemelerle telafi edildi. Söz konusu farkla birlikte Hazine, işletmeci firmaya toplamda 700 milyon dolar ödeme yaptı. Bu durum, hükümetin kamu kaynaklarını etkin bir şekilde kullanma vaadiyle çelişiyor. Özellikle “Milletin cebinden 5 kuruş çıkmayacak” söylemi, bu tür ödemelerin yapılmasıyla sorgulanır hale geldi.
Uzun Vadeli Etkiler ve Gelecek
Avrasya Tüneli’nin sözleşmesi, tünelin 18 yıl daha işletilmesini öngörüyor. Bu durum, geçmeyen araçların neden olduğu fark ödemelerinin ilerleyen yıllarda daha da artacağı anlamına geliyor. Hazine’nin her yıl yapacağı bu ödemelerin toplam maliyeti, kamu bütçesi üzerinde önemli bir yük oluşturabilir. Uzmanlar, bu tür projelerin daha dikkatli bir şekilde değerlendirilmesi gerektiğini ve geçiş garantilerinin kamu kaynakları üzerindeki etkilerinin titizlikle analiz edilmesi gerektiğini vurguluyorlar.
Sonuç
Sonuç olarak, Avrasya Tüneli’nin maliyetleri ve garantili geçiş ödemeleri, Türkiye’deki kamu harcamalarının nasıl yönetildiği konusunda önemli bir örnek teşkil ediyor. Kamu yatırımlarının etkinliği ve uzun vadeli mali etkileri, bu tür projelerin gelecekteki değerlendirmeleri açısından hayati bir öneme sahip. Hükümetin, kamu kaynaklarını nasıl kullandığı ve bu tür garantili projelerin topluma ne tür faydalar sağladığı konusunda daha şeffaf olması, toplumsal güvenin yeniden tesis edilmesi açısından kritik bir adım olacaktır.
