Hazır Giyim ve Tekstil Sektöründeki İstihdam Sorunları
Hazır giyim ve tekstil sektörü, Türkiye ekonomisinin önemli bir parçasıdır ve uzun yıllar boyunca istihdam açısından büyük bir katkı sağlamıştır. Ancak son yıllarda yaşanan olumsuz gelişmeler, bu sektörün istihdamında ciddi bir düşüşe neden olmuştur. 2020 yılında 1 milyon sınırını aşan istihdam, Ağustos 2022’de 1 milyon 246 bin ile tarihi zirveye ulaşırken, günümüzde bu rakam 983 bine gerilemiştir. Bu durum, sektörün karşı karşıya kaldığı zorlukların bir yansımasıdır.
İstihdam Kaybının Nedenleri
Haziran ayında, toplam istihdamda 25 bin kişilik bir azalma yaşanmış, bunun 10 bini tekstil, 15 bini ise hazır giyim sektöründe gerçekleşmiştir. Bu kayıpların ardında yatan temel nedenler şunlardır:
- Artan Girdi Maliyetleri: Pandemi sonrası dönemde, hammadde ve enerji maliyetlerinde yaşanan artış, üretim maliyetlerini yükseltmiş ve bu durum, birçok işletmenin karlılığını olumsuz yönde etkilemiştir.
- Küresel Rekabet: Dünya genelinde artan rekabet, Türk hazır giyim ve tekstil sektörünün ihracatını olumsuz etkilemiş, pazar payının azalmasına neden olmuştur.
- Sıkı Para Politikaları: Ülke genelindeki sıkı para politikaları, sanayinin finansmanını zorlaştırmış ve bu durum, yatırım yapma isteğini azaltmıştır.
- İç Tüketim Daralması: Ekonomik belirsizlikler ve yüksek enflasyon, iç tüketimde daralmaya yol açarak, sektörün satışlarını olumsuz etkilemiştir.
İhracatın Düşüşü
Pandemi döneminde Türkiye, hazır giyim ve tekstil ihracatında önemli artışlar göstermişti. Ancak 2023 yılında ihracat rakamları, ciddi bir düşüş sergilemiştir. 2023 yılı itibarıyla aşağıdaki veriler kaydedilmiştir:
- Hazır Giyim İhracatı: 2023 yılı itibarıyla 19,2 milyar dolar ile salgın öncesi döneme gerilemiştir.
- Tekstil İhracatı: 2023 yılı itibarıyla 11,6 milyar dolar ile 2020’den bu yana en düşük seviyeye ulaşmıştır.
- Ocak-Ağustos Dönemi: Hazır giyim ihracatı %8,9 gerileyerek 12 milyar dolara inmiş, ihracat miktarı %8,4 daralmıştır.
- Ağustos Ayı: Hazır giyim ihracatında miktar olarak %6 daralma yaşanmıştır.
Sektör Temsilcilerinin Görüşleri
TOBB Hazırgiyim ve Konfeksiyon Sektör Meclisi Başkanı Şeref Fayat, sektördeki durumu değerlendirerek, “Tüm sektörlerde PMI verileri maalesef ekside. Kimse önünü göremiyor. Sıkı para politikası sanayide maalesef duvara toslamayı beraberinde getirdi. Şu an sanayi yüksek faiz düşük kur kıskacında.” şeklinde açıklamalarda bulunmuştur.
Fayat, sektördeki karsızlığa dikkat çekerek, girdi maliyetlerinin %110-120 artmasına rağmen kurun %28 yükseldiğini vurgulamıştır. “Artık sürdürülemez noktadayız. Bozdurmak zorunda olduğumuz dövize ödenen primin en az %5 artırılması talebimiz var, hatta %10 olmalı.” ifadeleriyle durumu özetlemiştir.
Gelecek Perspektifi
Uzmanlar, sektörün içinde bulunduğu bu olumsuz koşulların devam edeceğini ve istihdamda düşüşün daha dramatik hale geleceğini öngörüyor. Sektörün yeniden toparlanabilmesi için çeşitli önlemlerin alınması gerekmektedir. Bu önlemler arasında:
- Finansman Kolaylıkları: Üreticilerin finansman ihtiyaçlarına yönelik desteklerin artırılması, sektördeki istihdam kayıplarını azaltabilir.
- İhracat Teşvikleri: İhracatın artırılması için devlet desteklerinin güçlendirilmesi, pazar çeşitliliğinin sağlanması önemlidir.
- Maliyet Yönetimi: Üretim süreçlerinde maliyetlerin etkin bir şekilde yönetilmesi, karlılık oranlarını artırabilir.
Sonuç olarak, hazır giyim ve tekstil sektörü, Türkiye ekonomisi için hayati bir öneme sahipken, yaşanan zorlukların aşılması için tüm paydaşların iş birliği yapması gerekmektedir. Ancak bu şekilde sektörün istihdamını artırmak ve sürdürülebilir bir büyüme sağlamak mümkün olacaktır.
