Türkiye’de Enflasyon Analizi: Ağustos Raporları Üzerine Derinlemesine Bir İnceleme
Garanti BBVA ve Gedik Yatırım tarafından hazırlanan araştırma raporları, Türkiye’nin enflasyon durumu hakkında önemli bilgiler sunmaktadır. Ağustos ayında manşet TÜFE’de görülen gerileme, yüzeyde olumlu bir gelişme gibi görünse de, bu durumun arkasında yatan gerçekler dikkatlice incelenmelidir. Çekirdek enflasyon ve hizmet fiyatlarındaki katılık, enflasyonist baskıların azalmadığını, aksine sürdüğünü gösteriyor. Ayrıca, yayılım endeksi, enflasyonun yaygınlık kazandığını ve birçok sektörde fiyat artışlarının devam ettiğini işaret ediyor.
İç talepteki göreceli yavaşlama, Ağustos ayında imalat sanayi PMI (PMI: Purchasing Managers Index) üzerinde belirgin bir maliyet baskısı oluşturarak, nihai fiyatlara yansıma olasılığını artırıyor. Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası (TCMB), bu durum karşısında öngörülebilir bir süre daha temkinli duruşunu korumayı planlıyor. Garanti BBVA Yatırım Araştırma Grubu, Ağustos ayı enflasyon verileri hakkında şu değerlendirmeyi yapmıştır: Manşet enflasyonu sınırlayan ana kalem gıda fiyatları olmuştur.
Taze sebze ve meyve fiyatlarının aylık %10 oranında bir düşüş göstermesi, gıda grubunun yıllık enflasyonunu %29’a geriletmiştir. Bu, toplam gıda enflasyonunun %44.4 ile Kasım 2021’den bu yana en düşük seviyeye ulaşmasıyla sonuçlanmıştır. Ağustos 2020’den bu yana ilk kez gıda fiyatları önceki aya göre azalmış, böylece gıda, yıllık enflasyona en yüksek katkı veren kalem olma özelliğini kaybetmiştir.
Yıllık enflasyona en yüksek katkıyı konut grubu (kira, elektrik, doğalgaz) sağlamıştır. Konut ve eğitim gruplarındaki artışlar, yıllık enflasyonu yukarı çekerken, gıda ve ulaştırma gruplarındaki düşüş, manşet enflasyonu toplamda 6.3 puan aşağı çekmiştir. Ağustos ayında, beklenenin üzerinde bir çekirdek enflasyon ve manşet enflasyonunun sınırlı kalmasının sebeplerinden biri, gıda gibi oynaklık oranı yüksek olan kalemlerin etkisidir. Bu durum, enflasyon görünümü açısından olumsuz bir gelişme olarak değerlendirilmektedir.
Baz etkisinin daha kuvvetli olduğu Temmuz ve Ağustos aylarında yıllık enflasyon belirgin şekilde düşmüştür. Ancak, önümüzdeki aylarda bu düşüşün hız kaybedeceği öngörülmektedir. Küresel piyasalardaki dalgalanmalar, Türkiye’deki iç tüketim yavaşlaması, hizmet fiyatlarındaki katılık ve kamu tarafından belirlenen fiyatlar, enflasyon trendini etkileyen ana faktörler olarak öne çıkmaktadır. 2024 yılsonu enflasyon tahminimiz %43 olarak belirlenmiştir.
Gedik Yatırım’ın Yorumları:
Gedik Yatırım, TCMB’nin temkinli duruşunu bir süre daha korumasını beklemektedir. Özellikle doğalgaz ve sigara gibi tek seferlik zamların Ağustos ayı enflasyonunu yükseltmiş olsa da, hizmet enflasyonundaki katılığın devam etmesi, enflasyon beklentilerinin çerçevesinin dar olduğunu göstermektedir. Bu durum, TCMB’nin enflasyon beklentilerini daha fazla öne çıkaran bir politika izlemesine neden olabilir. Son PPK (Para Politikası Kurulu) toplantısında, “enflasyon beklentileri ve fiyatlama davranışlarının öngörüler ile uyumunun dezenflasyon süreci açısından göreli öneminin arttığı” vurgulanmıştır.
TCMB’nin dikkat çektiği ve son çeyrekte %1.5 civarına gerilemesini beklediği aylık enflasyon eğiliminin ise %2.5-3.0 seviyelerinde kalmaya devam ettiği görülmektedir. Özetle, mevcut enflasyon görünümü altında, Kasım ayından önce faiz indirim sürecine girme olasılığının düşük olduğu düşünülmektedir. Bu süreçte, enflasyonun seyrini etkileyebilecek olan en önemli faktörlerin başında, döviz kurlarındaki dalgalanmalar, enerji fiyatlarındaki artışlar ve iç talepteki değişimler gelmektedir.
Sonuç olarak, Türkiye’nin enflasyon durumu karmaşık bir tablo çizmektedir. Gıda fiyatlarındaki düşüş, manşet enflasyonu olumlu bir şekilde etkilemiş olsa da, hizmet fiyatlarındaki katılık ve konut gibi kalemlerin artışı, genel enflasyon görünümünü olumsuz etkilemektedir. Merkez bankasının alacağı tedbirler, enflasyon hedeflerine ulaşma açısından kritik bir öneme sahiptir.
