İstanbul Sanayi Odası Türkiye İmalat Satın Alma Yöneticileri Endeksi (PMI) Ağustos 2023 Raporu
İstanbul Sanayi Odası (İSO) tarafından açıklanan Türkiye İmalat Satın Alma Yöneticileri Endeksi (PMI), Ağustos 2023’te 47,8 olarak kaydedilmiştir. Bu değer, Temmuz ayına kıyasla bir miktar toparlanma göstermiş olsa da, imalat sanayindeki genel zayıflığın sürdüğüne işaret etmektedir. PMI endeksinin 50’nin altında kalması, sektördeki daralmayı ve faaliyetlerin yavaşladığını göstermektedir.
Özellikle, manşet endeksindeki artışa rağmen, en önemli alt bileşenlerden biri olan üretim endeksindeki düşüş devam etmektedir. Üretim endeksi, Kasım 2022’den bu yana en düşük seviyeye ulaşmıştır. Üretim alanındaki bu zayıflığın temel nedenleri arasında talep koşullarındaki olumsuzluklar ve fiyat gelişmeleri bulunmaktadır. Talep daralmasının, hem iç piyasalardan hem de dış piyasalardan kaynaklandığı gözlemlenmiştir.
Toplam siparişlerdeki daralma sinyaline rağmen, ihracat siparişlerinin Haziran 2023’ten itibaren ilk kez 50 değerini aşması, iç siparişlerdeki zayıflamanın daha sınırlı olduğu anlamına gelmektedir. Bu durum, ihracatın, iç pazarın daralmasına karşı bir denge unsuru oluşturarak sektöre olumlu bir katkı sağladığını göstermektedir. Ancak, bu talep koşulları altında istihdam azalma eğilimini korumakta ve iş gücü piyasasında belirsizlikler yaratmaktadır.
Üretim talebindeki zayıflamanın etkisiyle, girdi ve nihai ürün stokları azalmış, bu durum tedarik zincirinin işleyişinde de değişikliklere yol açmıştır. Tedarikçilerin teslimat süreleri biraz kısalmış olsa da, bu durum genel olarak sektördeki sıkıntıların giderilmediğini ortaya koymaktadır. Fiyatlama ve maliyetlerle ilgili sorularda ise TL’deki değer kaybının etkisiyle bir miktar bozulma gözlemlenmiştir. Bu durum, hem nihai ürün hem de girdi fiyatlarında artışa neden olmuştur.
Alt Sorular ve Anekdotlar
Anketin alt sorularına bakıldığında, sektörel bazda bazı önemli bulgular ortaya çıkmaktadır:
- Üretim Endeksi: Son beş aydır gerileyen üretim endeksi, zorlu ekonomik koşullar, talepteki zayıflık ve fiyat artışlarının etkisiyle son 21 ayın en düşük düzeyine inmiştir.
- Yeni Siparişler: İç talepteki zayıflık nedeniyle yeni siparişlerde düşüş devam etmekle birlikte, ihracat siparişleri Haziran 2023’ten sonra ilk kez 50 eşik seviyesinin üzerine çıkmıştır. Bu durum, uluslararası pazarlardaki talebin iç pazara göre daha stabil olduğunu göstermektedir.
- İstihdam Endeksi: İstihdam endeksi son yedi aydır daralmaktadır. Temmuz ayına göre daha ılımlı bir azalma gözlemlenmekle birlikte, yeni siparişlerdeki azalma istihdam üzerinde olumsuz bir etki yaratmaktadır. Ayrıca, çalışanların işten ayrılma oranının da arttığı belirtilmektedir.
- Fiyat Gelişmeleri: Enflasyonist baskılarda artış gözlemlenmiştir. Girdi fiyatları temmuz ayına göre daha ılımlı bir artış gösterse de TL’nin değer kaybı bu yükselişte etkili olmuştur. Nihai ürün fiyatlarının artış hızı ise temmuz ayına göre daha belirgin bir şekilde yükselmiştir.
Sektörel Analiz
Sektörel bazda yapılan değerlendirmelerde ise mevsimsellikten arındırılmış verilere göre şu sonuçlar elde edilmiştir:
- Manşet Endeksleri: Tüm sektörler, 50 eşik değerinin altında kalmıştır. Son iki aydır 50 eşik seviyesinin üzerine çıkan sektör bulunmamaktadır.
- Üretim Endeksi: Aylık bazda en belirgin düşüş tekstil ve ana metal sektörlerinde gözlemlenmiştir. Ancak mineral maddeler sektöründe üretim endeksi temmuz ayının üzerine çıkmayı başarmıştır.
- Yeni Siparişler: Yeni siparişlerde aylık bazda en belirgin düşüş tekstil sektöründe gerçekleşmiştir. Diğer sektörlerde ise özellikle mineral madde, ana metal ve makine-metal sektörlerinde endeks yükseliş göstermesine rağmen, 50 eşik seviyesinin altında kalmıştır.
- İstihdam Endeksi: Kimya ve makine-metal sektörlerinde istihdam artışı gözlemlenirken, diğer sektörlerde düşüş yaşanmıştır. Özellikle giyim ve elektrik sektörlerinde belirgin bir azalma olmuştur.
- Girdi Maliyetleri: Girdi maliyet endeksi tüm sektörlerde yükselmiş olup, en belirgin artış mineral maddeler sektöründe gerçekleşmiştir.
- Tedarikçi Teslim Süreleri: Tedarikçi teslim sürelerinde tekstil, ağaç, mineral maden ve ana metal sektörlerinde kısalma gözlemlenirken, diğer sektörlerde bu süreler uzamıştır.
Bu rapor, Akbank Araştırma raporundan alınmıştır ve imalat sektöründeki mevcut durumu anlamak adına önemli veriler sunmaktadır.
