Esnek Çalışma Modeli ve Belirli Süreli İş Sözleşmesi
Son zamanlarda Türkiye’de iş gücü piyasasında önemli değişiklikler gündeme gelmeye başladı. Hükümet, esnek çalışma modelini hayata geçirmek için adımlar atmaya hazırlanıyor. Bu çerçevede, belirli süreli iş sözleşmesinin kolaylaştırılması öncelikli hedefler arasında yer alıyor. Hürriyet Gazetesi’nde yayımlanan haberlere göre, bu düzenlemeyle birlikte iş gücü piyasasında önemli bir dönüşüm bekleniyor.
Belirli Süreli İş Sözleşmesi Nedir?
Belirli süreli iş sözleşmeleri, işveren ile çalışan arasında belirli bir süre için yapılan sözleşmelerdir. Bu tür sözleşmelerin en önemli özelliği, iş ilişkisi süresinin önceden belirlenmesidir. Genellikle proje bazlı işler veya geçici ihtiyaçlar için tercih edilen bu model, iş gücü esnekliğini artırmayı hedefler. Ancak, bu sözleşmelerin uygulanmasında bazı sınırlamalar ve kurallar bulunmaktadır.
Yapılacak Değişiklikler
Yeni düzenlemeyle birlikte, belirli süreli iş sözleşmesinin yapımında aranan “objektif koşullar” kaldırılacak. Bu, işverenlerin istihdam süreçlerini daha esnek hale getirecek ve iş gücü piyasasına daha hızlı uyum sağlamalarına olanak tanıyacaktır. Şu anda, 4857 sayılı İş Kanunu’na göre, belirli süreli sözleşmelerin yapılabilmesi için “belli bir işin tamamlanması veya belirli bir olgunun ortaya çıkması” gibi somut gerekçeler aranıyor. Ancak, yeni düzenlemelerle birlikte bu şartların kısmi olarak kaldırılması planlanıyor.
Uygulama Detayları
Planlanan değişiklikler çerçevesinde, belirli süreli iş sözleşmeleri en fazla iki yıl süreyle yapılabilecek ve bu süre zarfında herhangi bir somut gerekçe aranmaksızın çalışan istihdam edilebilecektir. Ayrıca, bu sözleşmeler bir kez yenileme hakkına da sahip olacak. Ancak, iki yıldan daha uzun süreli sözleşmelerde, belli bir işin tamamlanması gibi koşulların aranması gerekecek. Bu bağlamda, işverenlerin daha önce belirli nedenler sunarak sözleşmeleri düzenlemeleri gerekecek.
Genç Nüfusa Yönelik Hedefler
Yapılan düzenlemenin temel amacı, Türkiye’de işsiz genç nüfusu istihdama kazandırmak. 2023 yılı itibarıyla 15-24 yaş arası 800 binden fazla işsizin varlığı, hükümeti bu alanda harekete geçmeye zorluyor. Belirli süreli iş sözleşmeleriyle gençlerin daha kolay iş bulması ve iş gücü piyasasına katılmaları hedefleniyor. Bu, aynı zamanda kayıt dışı istihdamın da azaltılmasına katkı sağlayacak bir yöntem olarak değerlendiriliyor.
Belirli Süreli İş Sözleşmesinin Özellikleri
Belirli süreli iş sözleşmelerinin en belirgin özelliği, sözleşme süresi sona erdiğinde iş ilişkisinin otomatik olarak sona ermesidir. Bu durum, işçilerin iş güvencesinin azalmasına yol açabilir. Ana kural olarak, belirli süreli sözleşmelerde işçinin işe iade hakkı bulunmamakta ve kıdem tazminatı talep edilememektedir. Ancak, işçinin ayrılma sebebi haklı bir neden değilse, belirli süreli sözleşmeyle çalışan bir işçi, belirsiz süreli sözleşmeyle çalışan bir emsal işçiye göre farklı muameleye tabi olamaz.
Potansiyel Riskler ve Tartışmalar
Esnek çalışma modelinin getireceği değişikliklerin bazı riskleri ve tartışmaları da beraberinde getirebileceği unutulmamalıdır. Özellikle, iş güvencesinin azalması ve belirsiz çalışma koşullarının artması, çalışanların hakları açısından endişe yaratabilir. İşverenler, bu esnek sözleşmeleri kullanarak daha düşük maliyetlerle iş gücüne erişim sağlarken, çalışanlar için bu durum belirsizlik yaratabilir. Ayrıca, iş gücü piyasasında yaşanabilecek dengesizlikler de göz önünde bulundurulmalıdır.
Sonuç
Sonuç olarak, esnek çalışma modeli ve belirli süreli iş sözleşmelerinin kolaylaştırılması, Türkiye’de iş gücü piyasasında önemli değişiklikler yaratma potansiyeline sahiptir. Bu düzenlemelerin, genç işsizlik oranını azaltma hedefi ile birlikte, işverenler için esneklik sağlarken, çalışanlar için de yeni fırsatlar sunması beklenmektedir. Ancak, bu süreçte işçi haklarının korunması ve iş güvencesinin sağlanması da büyük önem taşımaktadır.
