e-Kira Kontratı Uygulaması ve Avantajları
Ankara Üniversitesi Uygulamalı Bilimler Fakültesi Gayrimenkul Geliştirme ve Yönetimi Bölümü Başkanı Prof. Dr. Harun Tanrıvermiş, Türkiye’de e-kira kontratı uygulamasının önemine dikkat çekmiştir. 2023 yılında beyanda bulunan ev sahibi sayısının 1,8 milyon olduğunu belirten Tanrıvermiş, yaklaşık 3,7 milyon ev sahibinin asgari beyanname vermediğini vurgulamıştır. Bu durum, kira sözleşmelerinin kayıt dışı bir şekilde devam etmesine ve dolayısıyla konut piyasasının şeffaflığının azalmasına yol açmaktadır.
Tanrıvermiş, kira sözleşmelerinin artık e-Devlet üzerinden elektronik ortamda yapılmasının öngörüldüğünü ifade ederek, bu uygulamanın konut piyasasını daha şeffaf ve güvenilir hale getireceğini belirtmiştir. Merkezi Kira Takip Sistemi sayesinde, kiralama ihtilaflarının yaşanması durumunda sözleşme şartlarının takibi ve incelenmesi daha da kolaylaşacaktır. Bu sistem, hem ev sahipleri hem de kiracılar için önemli avantajlar sunmaktadır.
e-Kira Kontratının Avantajları
- Şeffaflık: Kira sözleşmelerinin Merkezi Takip Sistemi’ne alınması, ev sahipleri ve kiracılar için daha şeffaf bir piyasa ortamı oluşturacaktır.
- Kayıt Dışı Kiralamaların Önlenmesi: Kira sözleşmelerinin kayıt dışı olmasının önüne geçilebilecek, böylece vergi gelirlerinde artış sağlanacaktır.
- Fahiş Kira Artışlarının Tespiti: Kamu otoriteleri ve uzmanlar, yerleşim yerlerindeki kiralık konut ve iş yerlerini daha kolay inceleyerek fahiş kira artışlarını tespit edebilecektir.
- Doğru Veri Elde Etme: Konut piyasasındaki kira, boşluk ve aidat gibi verilerin daha doğru ve güvenilir biçimde elde edilmesi sağlanacaktır.
- Rasyonel Vergilendirme: Kiralanan gayrimenkullerin kayıt altına alınması, vergi beyannamesi sınırının dışında kalan konutların ve emsal kira üzerinden vergilendirilmesi gereken maliklerin tespitini kolaylaştıracaktır.
Tanrıvermiş, dijitalleşen kira sözleşmelerinin işlemleri hızlandırarak gayrimenkul yatırımlarını daha cazip hale getireceğine dikkat çekmiştir. Özellikle, kiracı ve ev sahibi arasında yapılacak sözleşmelerin e-Devlet üzerinden gerçekleştirilmesi, işlemleri daha hızlı ve güvenilir bir şekilde yürütme imkanı sunmaktadır.
Yeni Düzenlemeler ve Geçiş Süreci
Dijital kira sözleşmelerinin uygulanabilmesi için öncelikle mevzuatta bazı yeni düzenlemeler yapılması gerekmektedir. Malikin talep etmesi halinde, alınacak kefillerin ıslak imza yerine elektronik imza atması mümkün hale getirilmelidir. Ayrıca, depozito parasının sözleşmede açıkça belirtilmesi, kiralama sürecinin şeffaflığını artıracaktır.
Geçiş sürecinde konut cinsi değişikliği de önemli bir konu olarak öne çıkmaktadır. Türkiye’de konut varlığının yaklaşık 7 milyonunun henüz cins değişikliği yapılmadığı belirtilmektedir. Bu durum, e-Devlet üzerinden internet tapu sayfasına bağlanarak doğrudan malik veya vekalet verilecek sorumlu danışman tarafından sözleşme hazırlanmasını engellemektedir. Bu süreç, kiracıların ve ev sahiplerinin haklarının korunması açısından kritik bir öneme sahiptir.
Sonuç ve Beklentiler
Sonuç olarak, e-kira kontratı uygulamasının hayata geçirilmesiyle birlikte kiracı ve ev sahipleri arasında daha sağlıklı bir ilişki kurulması hedeflenmektedir. Kiracıların ve ev sahiplerinin piyasa koşulları hakkında doğru ve güncel bilgi alabilmesi, e-Devlet sistemi üzerinden kiraların izlenmesiyle mümkün olacaktır. Böylece, aşırı kira artışları tespit edilerek gerekli müdahalelerde bulunulabilecektir. Bu durum, fahiş kira artışlarının önlenmesine yardımcı olacak ve konut piyasasında istikrarı artıracaktır.
Gelecek dönemde, e-kira sözleşmelerinin yaygınlaşmasıyla birlikte Türkiye’deki gayrimenkul sektöründe önemli değişimlerin yaşanması beklenmektedir. Bu değişimlerin, hem ev sahiplerine hem de kiracılara avantajlar sunacağı öngörülmektedir.
