Yabancı Para Mevduat ve Kur Korumalı Mevduat Gelişmeleri
Merkez Bankası blog sayfasında yayımlanan bir analiz, son dönemde yabancı para mevduatlardan Türk lirası mevduatlara hızlı bir geçişin yaşandığını ortaya koyuyor. Kur Korumalı Mevduat’tan (KKM) çıkışların hızlanması, yabancı para mevduat bakiyesinin dengelenmesine yol açtı. Analizde, döviz mevduatındaki artışın yaz aylarında cari fazla verilmesi ile ilişkilendirildiği belirtiliyor. Analiz, “Ekonominin cari fazla verdiği yaz aylarında, şirketlerin döviz tevdiat hesaplarını mevsimsel olarak artırabildiği” ifadesini içeriyor.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) blog sayfasında yayımlanan “Mevduat Tercihleri ve Kur Korumalı Mevduat Gelişmeleri” başlıklı yazı, TCMB Genel Müdür Yardımcıları Fazilet Çavuşoğlu, Cihan Fırat ve Uzman Yardımcısı Erinç Menekşe tarafından kaleme alındı. Yazıda, enflasyonda yaşanacak bir düşüşün TL mevduat payındaki artışı destekleyeceği vurgulanıyor.
Yazıdan Alıntılar:
- “Son günlerde yabancı para (YP) mevduat tutarında yaşanan artış, tasarruf sahiplerinin Türk lirası (TL) talebinin gelişimine olan ilgiyi artırdı.”
- “YP mevduat tutarındaki artışın KKM bakiyesinin azaltılması süreciyle ilişkisini veriler ışığında değerlendirip tasarruf tercihleri çerçevesinde yorumluyoruz.”
- “Analizimiz sonucunda YP mevduat tutarındaki artışın KKM bakiyesindeki hızlanan düşüşle uyumlu olduğunu ve tasarruflarda TL tercihinin devam ettiğini buluyoruz.”
Mart ayındaki sıkılaşma adımlarının etkisiyle nisan ve mayıs aylarında mevduat tercihlerinde hızlı bir yönelim gerçekleşti. YP mevduat bakiyesi, 210 milyar dolardan haziran başında 190 milyar dolara geriledi. Bu dönemde, gerçek ve tüzel kişi TL mevduat payı güçlü bir artış gösterdi. Temmuz ve ağustos aylarında TL payındaki artış, gerçek kişiler için yavaşlamakla birlikte devam ediyor. TL payı tarihsel ortalamalara (yüzde 60) yaklaştıkça, bu eğilimin yavaşlaması bekleniyor. Öte yandan, tarihsel ortalamaların (yüzde 49) üzerine çıkan tüzel kişi TL payı ise istikrarlı bir patika izliyor.
Yabancı Para Mevduattaki Artışın Nedenleri
TL tercihlerinin güçlenerek devam ettiği bir ortamda, YP mevduattaki artışın arkasındaki nedenlerden biri yaz aylarında cari fazla verilmesi olabilir. Ekonominin cari fazla verdiği yaz aylarında şirketler, döviz tevdiat hesaplarını mevsimsel olarak artırabiliyorlar. YP mevduat hesaplarındaki artışı etkileyen bir diğer önemli faktör ise, atılan politika adımlarıyla hızlanarak devam eden KKM’den çıkış süreci.
Nisan 2024’ten itibaren yurt içi ve yurt dışı yerleşiklerin TL varlıklara olan artan talebi ve iyileşen rezervlerle, TCMB’nin KKM arz ve talebini azaltmaya yönelik attığı adımlar sonucunda KKM hesaplarında azalış hız kazandı. Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından KKM hesaplarına yönelik yapılan vergi düzenlemeleri de bu süreci destekledi. Bu düzenlemelerin etkisiyle KKM bakiyesindeki azalmanın teşvik edilmesi, KKM yenilemelerinin azalmasına ve vade bitiminde TL ve YP’ye geçişlerin artmasına yol açtı.
KKM ve YP Mevduat Durumu
Son iki ayda KKM bakiyesi 14 milyar doların üzerinde azalırken, vade dönüşünde döviz veya altın olarak tercih edilen miktar yaklaşık 4,7 milyar dolar oldu. KKM’de 14 milyar dolar çözülmeye karşın YP mevduat yalnızca 3,3 milyar dolar arttı. KKM ve YP mevduatın toplamını incelediğimizde, düşüş eğiliminin devam ettiğini görüyoruz. Son iki aylık dönemde toplam mevduat içinde TL mevduat payı yüzde 48,4’ten yüzde 51,8’e yükseldi. YP mevduattan TL mevduata hızlı bir geçişin ardından, KKM’den çıkışın hızlanması ile birlikte YP mevduat bakiyesi dengelenmektedir. İlerleyen dönemde enflasyonda yaşanacak olan düşüş, TL mevduat payındaki artışı destekleyecektir.
