Türkiye’de Doğrudan Yabancı Yatırımların Durumu
Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı (TEPAV) tarafından yayımlanan 2024 yılı ikinci çeyrek Doğrudan Yatırımlar Bülteni, ülkemizdeki doğrudan yabancı yatırım (DYY) girişlerinin önemli bir artış gösterdiğini ortaya koymaktadır. Bu dönemde net doğrudan yabancı yatırım girişleri, 1,7 milyar dolar seviyesine ulaşarak bir önceki yılın aynı dönemine göre %57,3 oranında bir artış kaydetmiştir.
Doğrudan yabancı yatırımlar, Türkiye’nin ekonomik büyümesi açısından kritik bir role sahiptir. Özellikle sanayi ve hizmet sektörlerinde yapılan yatırımlar, istihdam yaratma ve yerli üretimi artırma potansiyeli taşımaktadır. 2023 Kasım ayından itibaren bir düşüş eğilimi izleyen doğrudan yabancı yatırımlar, 2024’ün ikinci çeyreğinde tekrar yükselişe geçmiştir. Bu durum, Türkiye’nin yatırımcılar için cazip bir pazar olma özelliğini koruduğunu göstermektedir.
Sektörel Dağılım
2024 yılı ikinci çeyrek verilerine göre, yurt dışında yapılan doğrudan yatırımların %45,2’si gayrimenkul sektörüne yönelmiştir. Gayrimenkul sektörü, özellikle son yıllarda yabancı yatırımcıların ilgisini çeken bir alan haline gelmiştir. Bu sektördeki büyüme, Türkiye’nin turistik cazibesi ve yaşam standartlarının yükselmesiyle doğrudan ilişkilidir.
- Toptan-Perekende Ticaret: Bu sektör, %29,7’lik payla ikinci sırada yer almaktadır. Toptan ve perakende ticaretin büyümesi, yerli ve yabancı markaların Türkiye pazarına olan ilgisini artırmaktadır.
- İmalat Sektörü: %25,4’lük payla üçüncü sırada yer alan imalat sektörü, Türkiye’nin sanayi üretiminde önemli bir role sahiptir. Bu sektördeki yatırımlar, yerli üretimi artırarak ithalata olan bağımlılığı azaltma potansiyeli taşımaktadır.
- Diğer Sektörler: Ulaştırma-depolama ve tarım faaliyetlerindeki yatırım paylarının da geçen yılın ikinci çeyreğine göre önemli oranda arttığı gözlemlenmiştir.
Yatırımcı Ülkeler
2024 yılının ikinci çeyreğinde en fazla yatırım yapan ülkeler sıralamasında, %15,9’luk payla Hollanda ilk sırada yer alırken, Norveç %14,1’lik payla ikinci sırada bulunmaktadır. Bu ülkelerin Türkiye’ye olan yatırım ilgisi, Türkiye’nin stratejik konumu ve potansiyel pazar büyüklüğü ile doğrudan ilişkilidir. Yabancı yatırımcılar, Türkiye’nin genç ve dinamik nüfusunu da dikkate alarak uzun vadeli yatırımlar yapma eğilimindedirler.
Yabancılara Konut Satışı
2024 yılının ikinci çeyreğinde yabancılara yapılan konut satışları ise %42,8 düşüşle 4776’ya gerilemiştir. Bu düşüş, çeşitli ekonomik ve siyasi faktörlerden kaynaklanmış olabilir. Yabancı yatırımcıların konut talepleri, ekonomik istikrar ve güven ortamı ile doğrudan ilişkilidir. Bu satışların çoğunluğunu 1062 konutla Rusya, 480 konutla İran ve 364 konutla Ukrayna vatandaşları oluşturmaktadır. Geçen yılın aynı dönemine göre Rusya’dan gelen talepler %58,2, İran’dan gelen talepler %60,4 ve Ukrayna’dan gelen talepler %24 oranında gerilemiştir.
Şehirler ve Yatırım Trendleri
Antalya ve İstanbul, konut satışlarının en yoğun olduğu şehirler olarak öne çıkmaktadır. Antalya’da %43,7, İstanbul’da ise %37,5 oranında yıllık düşüş kaydedilmiştir. Bu durum, yatırımcıların hangi bölgelerde daha fazla ilgi gösterdiğini ve hangi bölgelerin yatırım açısından daha cazip olduğunu göstermektedir. Yatırımcılar, genellikle turistik bölgeleri tercih ederek, hem yaşam alanı hem de yatırım aracı olarak gayrimenkul edinmeyi hedeflemektedirler.
Yurt Dışına Yapılan Yatırımlar
Yurt dışına yapılan doğrudan yatırımlarda gayrimenkul sektörü, %45,2’lik payla öne çıkmaktadır. Bu sektörü %17,7’lik payla madencilik izlemektedir. Yurt dışı yatırımların %19,8’i ABD’de, %15,8’i ise İngiltere’de gerçekleşmiştir. Geçen yılın aynı dönemine kıyasla özellikle Rusya, Arnavutluk ve İsveç’teki yatırımlar dikkat çekici bir artış göstermiştir; bu ülkelerdeki yatırım miktarları 1-2 milyon dolardan 36-60 milyon dolar aralığına yükselmiştir.
Sonuç olarak, Türkiye’nin doğrudan yabancı yatırımcılar için cazip bir pazar olmaya devam ettiği, özellikle gayrimenkul sektöründe önemli bir büyüme yaşandığı ve yurt dışına yapılan yatırımların da artış gösterdiği gözlemlenmektedir. Bu durum, Türkiye’nin ekonomik potansiyelinin ve uluslararası yatırımcılar için sunduğu fırsatların bir göstergesidir.
